SŁOWNIK TERMINÓW ŁOWIECKICH

 

 

 

 

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ

 

 

 

Ambona - stanowisko myśliwskie, wieżyczka, zbudowana z drewna, rzadziej z metalu.

Badyle - poroże łosia w formie rosoch, czyli prostych odnóg, a nie łopat; kończyny jelenia, łosia.

Biała broń - broń do walki wręcz (miecze, szable, bagnety itp.) We współczesnym łowiectwie kordelas i nóż.

Biała stopa - białe pole - teren całkowicie pokryty śniegiem.

Białozór - sokół norweski. Ptak drapieżny z rodziny sokołów. Wyjątkowo rzadki, wysoko ceniony w sokolnictwie, czyli w polowaniu przy użyciu ułożonych, wytresowanych ptaków drapieżnych.

Bródka - płaska szczoteczka z krótkich piórek, osadzonych tuż przy nasadzie ogona słonki. Trofeum myśliwskie.

Chyb, chyra - pasmo wyjątkowo długiej i gęstej szczeciny na karku dzika. Rozdrażniony, zaniepokojony dzik stroszy chyb - gw. Stawia chyb.

Darz Bór ! -1. Myśliwskie pozdrowienie. Niech bór (obficie ) darzy, obdarowuje; 2. Uroczysty sygnał myśliwski, grany na sygnałówce.

Dojść postrzałka - odszukać ranną, postrzeloną zwierzynę.

Do puli -(polowanie do puli) polowanie zbiorowe, po którym każdy jego uczestnik otrzymuje jednakową ilość zwierzyny, bez względu na to, ile sztuk sam upolował. Zazwyczaj dotyczy polowania na zwierzynę drobną i ptactwo.

Drapieżnik duży - w Polsce niedźwiedź, ryś, wilk. Obecnie wszystkie gatunki pod ochroną.

Drapieżnik mały - gatunki łowne w Polsce to borsuk, lis, jenot, norka amerykańska, kuna leśna, kuna domowa, tchórz.

Dryling - trójlufka - myśliwska broń palna o trzech lufach. Najczęściej dwie lufy gładkościenne do strzelania śrutem i jedna lufa gwintowana do strzelania kulami.

Dublet - dwa celne strzały oddane przez myśliwego bezpośrednio po sobie do dwóch różnych celów.

Dwunastak (jeleń dwunastak) -samiec jelenia, w którego porożu przynajmniej jedna tyka ma sześć odnóg.

Dziesiątak (jeleń dziesiątak) -samiec jelenia, w którego porożu przynajmniej jedna tyka ma pięć odnóg.

Etyka łowiecka - ogół niepisanych, obyczajowych norm, kierujących postępowaniem myśliwego w sprawach związanych z łowiectwem i polowaniem.

Fajki - kły z górnej szczęki odyńca (samca dzika). Wraz z szablami, kłami z żuchwy, stanowią trofeum myśliwskie.

Farba, posoka - krew zwierzyny.

Fryc -myśliwy młody stażem, niedoświadczony.

Gastrolity -u ptactwa - drobne kamyki, połykane wraz z pokarmem. Ulokowane w tzw. żołądku mięśniowym pomagają w rozcieraniu twardego pożywienia.

Głownia - klinga, ostrze białej broni - kordelasa, szabli itp.

Grandle - haki, pniaki - u jeleniowatych - szczątkowe kły w szczęce górnej.

Gruby - (gruby dzik) - duży, wyjątkowo okazały zwierz.

Karawan - pojazd przystosowany do transportu upolowanej zwierzyny.

Kęsy - zajady - kły drapieżników.

Koło łowieckie - podstawowa jednostka organizacyjna Polskiego Związku Łowieckiego. Koło łowieckie zajmuje się gospodarką łowiecką, w tym polowaniem, w dzierżawionym przez siebie obwodzie łowieckim.

Kita - 1. ogon małego drapieżnika; 2. rząd pokotu, w którym układa się upolowane małe drapieżniki; 3. lis ( w zaniku).

Kordelas - mały miecz myśliwski, służący dawniej do dobijania (skłuwania) rannej zwierzyny. Obecnie myśliwska broń paradna.

Kraina Wiecznych Łowów - termin zaczerpnięty z obyczajowości Indian Północnoamerykańskich, trwale funkcjonujący w europejskiej terminologii łowieckiej - zaświaty, miejsce, do którego trafia dusza prawego myśliwego.

Lira - ogon koguta cietrzewia o lirowato wygiętych skrajnych sterówkach. Trofeum myśliwskie.

Łania -samica jelenia i daniela.

Łopaty - najbardziej pożądana forma poroża łosia i daniela w postaci szerokich, bocznie spłaszczonych powierzchni. Trofeum myśliwskie.

Medalion - spreparowana głowa z szyją i karkiem zwierza, ptaka.

Madalowy - (np. medalowy byk, rogacz) - zwierz o wyjątkowo dużym, mocnym trofeum, które po wycenie spełnia oficjalne, międzynarodowe kryteria nagrodzenia medalem.

Mięsiarstwo - pogardliwie - upatrywanie w łowiectwie i polowaniu wyłącznie źródła białka zwierzęcego.

Miot - pędzenie, zakład - określona powierzchnia lasu, pola, z której naganka pędzi (nagania) zwierzyną w kierunku myśliwych.

Mundur myśliwski - uroczysty, wyjściowy ubiór myśliwski, którego wzorzec został zatwierdzony przez Naczelną Radę Łowiecką. Składa się z ciemnozielonych spodni i marynarki, na której naszyte są myśliwskie dystynkcje. Guziki wykonane z poroża. Do pełnej gali zielony sznur paradny i kordelas.

Mykita - lis.

Naganiacz - osoba, której rola na polowaniu polega na napędzeniu zwierzyny w kierunku myśliwych.

Naganka - ogół naganiaczy, uczestniczących w polowaniu.

Nie strzelany - o zwierzu - puszczony bez strzału. Celowe powstrzymanie się myśliwego przed oddaniem strzału w okolicznościach, które strzał umożliwiają; 2. O zwierzu - ucieczka z miotu w sytuacji, w której różne okoliczności uniemożliwiły myśliwym oddanie strzału.

Ocena trofeum - komisyjne zbadanie prawidłowości dokonania odstrzału samców zwierzyny płowej. Komisja, składająca się obecnie z przedstawicieli właściwego terytorialnie nadleśnictwa i zarządu okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego, na podstawie cech trofeum określa, czy upolowany zwierz spełniał kryteria dotyczące wieku oraz jakości osobniczej. Za dokonanie odstrzału niezgodnego z kryteriami grożą surowe kary - łącznie z cofnięciem uprawnień selekcjonerskich, czyli pozbawieniem prawa odstrzału samców zwierzyny płowej.

Odyniec - dorosły samiec dzika.

Okręg łowiecki - jednostka administracyjna Polskiego Związku Łowieckiego. Odpowiada podziałowi administracyjnemu kraju z roku 1975.

Okręgowy łowczy - przewodniczący zarządu okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego. Zarząd okręgowy jest organem wykonawczym okręgowej rady łowieckiej.

Okręgowa Rada Łowiecka - w strukturach organizacyjnych Polskiego Związku Łowieckiego najwyższa władza łowiecka na szczeblu okręgu w okresie między okręgowymi zjazdami delegatów Polskiego Związku Łowieckiego.

Opiekun stażysty - doświadczony myśliwy, wyznaczony przez zarząd koła łowieckiego, sprawujący pieczę nad stażystą, kandydatem na myśliwego. Procedura zdobycia członkostwa Polskiego Związku Łowieckiego przewiduje roczny staż, w trakcie którego stażysta zapoznaje się z praktyczną stroną łowiectwa.

Oręż - kły odyńca. Szable i fajki. Trofeum myśliwskie.

Ostatni miot - żartobliwie - myśliwska biesiada w terenie, organizowana bezpośrednio po polowaniu.

Ostrolotka - jedna z lotek w skrzydle słonki. Trofeum myśliwskie.

Parostki - poroże samca sarny. Trofeum myśliwskie.

Pędzenie - p. miot.

Pióro - 1. ogólnie - ptactwo łowne (strzelać do pióra - polować na ptactwo); 2. Rząd pokotu, przeznaczony dla ubitego ptactwa;3. Pióra chybu - długie i sztywne włosy na karku dzika. P. chyb.

Pokot, rozkład - ułożenie upolowanej zwierzyny w rzędy z zachowaniem myśliwskiej hierarchii gatunków.

Polowanie indywidualne - polowanie, w którym uczestniczy tylko jeden myśliwy - ew. z pomocnikiem.

Polowanie zbiorowe - polowanie, w którym uczestniczy przynajmniej dwóch myśliwych, współpracujących ze sobą.

Płaz (kordelasa, noża) - boczna powierzchnia głowni białej broni.

Postrzałek - zwierz, ptak zraniony przez myśliwego.

Prowadzący polowanie - myśliwy wyznaczony przez zarząd koła łowieckiego do kierowania polowaniem zbiorowym. Najwyższa władza na polowaniu zbiorowym.

Przelatek - młody dzik, urodzony w roku poprzednim. Bez względu na płeć.

Przesmyk, weksel - stała, znana trasa przemieszczania się zwierzyny w konkretnej części lasu.

Puścić bez strzału - p. nie strzelany zwierz.

Polski Związek Łowiecki - powstała w roku 1923. ogólnopolska organizacja łowiecka. Obecnie zrzeszenie, upoważnione na mocy ustawy "Prawo Łowieckie" do prowadzenia gospodarki łowieckiej na terytorium Polski. Skupia wszystkich myśliwych i wszystkie koła łowieckie.

Rana wlotowa - rana postrzałowa, powstała w miejscu, w którym pocisk uderzył w tuszę zwierzyny.

Rana wylotowa - rana postrzałowa, powstała w miejscu, w którym pocisk, przeszywszy tuszę zwierzyny na wylot, wylatuje z tuszy.

Rogacz - kozioł - samiec sarny.

Rozkład - p. pokot.

Sadyba -koliba - myśliwska kwatera.

Stażysta - kandydat na członka Polskiego Związku Łowieckiego, odbywający obowiązkowy staż w kole łowieckim, lub w ośrodku hodowli zwierzyny. P. opiekun stażysty.

Stopka kolby - dolna część kolby długiej broni palnej, także myśliwskiej.

Strzelić zwierza - ubić, upolować.

Sygnalista - myśliwy grający sygnały myśliwskie na sygnałówce.

Szable - kły z żuchwy dzika. Wraz z fajkami stanowią trofeum myśliwskie.

Szarak - kot, kopyra, korpal - zając szarak.

Szpicak - młody samiec zwierzyny płowej - sarny, daniela, jelenia, łosia - o porożu w formie prostych tyk bez odnóg.

Ścinka - fragmenty okrywy włosowej zwierzyny, odcięte od tuszy przez uderzający pocisk.

Ślady - ogół znaków, pozostawionych przez zwierza : tropy, odchody, pozostałości po żerowaniu itp.

Ślimy - rogi muflona. Zakręcone na kształt barana owcy domowej. Trofeum myśliwskie.

Tropy - ślady zwierzyny, lub ptactwa, w postaci wyciśniętych na śniegu, lub ziemi, odcisków kończyn.

Trójlufka - p. dryling.

Trofeum - część ciała upolowanej zwierzyny lub ptaka, zachowana przez myśliwego na pamiątkę łowów.

Tur - wymarły ssak parzystokopytny. Protoplasta domowego bydła.

Turzyca - 1. sierść zająca i dzikiego królika. 2. rząd pokotu, przeznaczony dla upolowanych zajęcy i królików.

Ubić - strzelić, ustrzelić, upolować zwierza.

Uchodzenie zwierza - ucieczka zwierzyny.

Urożenie - rogi tura, żubra. Trofeum myśliwskie.

Wachlarz - ogon koguta głuszca. Trofeum myśliwskie.

Warchlak - dzik w pierwszym roku życia, bez względu na płeć.

Weksel - p. przesmyk.

Wieniec - poroże samca jelenia. Trofeum myśliwskie.

Wycena trofeum - komisyjna wycena trofeum według międzynarodowych kryteriów jakości. W trakcie wyceny za poszczególne parametry trofeum - np. wagę, wymiary, objętość, piękno - przyznawane są punkty. Ich suma decyduje o przyznaniu medalu.

Wypatroszyć zwierzynę - usunąć z jamy brzusznej i klatki piersiowej narządy wewnętrzne - przewód pokarmowy, płuca, serce itd.

Wypchnąć zwierzynę - o naganiaczu lub psie - wypędzić, wypłoszyć zwierzynę.

Wziąć miot - przeprowadzić polowanie na obszarze konkretnego miotu. P. miot.

Zestrzał - miejsce, w którym stała zwierzyna w chwili oddania do niej strzału.